poniedziałek, 18 listopada 2013

Sole - właściwości, metody otrzymywania i nazewnictwo potoczne niektórych soli

Właściwości soli

Mają budowę jonową i występują w kryształach, w przeciwieństwie do związków kowalencyjnych, gdzie występują one pojedynczo.
Roztwory wodne soli mocnych kwasów i mocnych zasad mają odczyn obojętny. Sole mocnych kwasów
i słabych zasad mają odczyn kwaśny, zaś sole mocnych zasad i słabych kwasów odczyn zasadowy. Sole słabych kwasów i słabych zasad mogą dawać odczyn zasadowy lub kwaśny w zależności od stałych dysocjacji danego kwasu i zasady.
Sole "zasadowe" i "kwaśne" mają zwykle odwrotny odczyn niżby się tego można było spodziewać na podstawie ich nazwy.

Metody otrzymywania soli

  • wodorotlenek metalu + kwas → sól + woda (zwana reakcją zobojętniania);
  • metal + kwas → sól + wodór(↑) (dla metali szlachetnych i półszlachetnych reakcja z kwasami zachodzi zwykle według innego mechanizmu);
  • tlenek metalu + kwas → sól + woda;
  • tlenek metalu + tlenek niemetalu → sól (dotyczy tylko soli kwasów tlenowych);
  • wodorotlenek metalu + tlenek niemetalu → sól + woda (dotyczy tylko soli kwasów tlenowych);
  • kwas1(rozp.) + sól1(rozp.) → sól2(*) + kwas2(*);
  • sól1(rozp.) + sól2(rozp.) → sól3(*) + sól4(*);
  • zasada1(rozp.) + sól1(rozp.) → zasada2(*) + sól2(*);
  • metal + niemetal → sól (dotyczy tylko soli kwasów beztlenowych);
Legenda:
(rozp.) - rozpuszczalny
(↓) - nierozpuszczalny (osad)
(↑) - produkt gazowy
(*) - przynajmniej jeden z reagentów opuszcza środowisko reakcji (↓/↑)
Przykłady
Siarczek miedzi(II)
  • Cu(OH)2 + H2S → CuS + 2H2O
  • Cu + S → CuS
  • H2S + CuCl2 → CuS↓ + 2HCl
  • Na2S + CuCl2 → CuS↓ + 2NaCl
Fosforan wapnia
  • 3 Ca + 2 H3PO4 → Ca3(PO4)2 + 3 H2
  • 3 CaO + 2 H3PO4 → Ca3(PO4)2 + 3 H2O
  • 3 Ca(OH)2 + 2H3PO4 → Ca3(PO4)2 + 6 H2O
  • 6 CaO + P4O10 → 2 Ca3(PO4)2
  • 6 Ca(OH)2 + P4O10 → 2Ca3(PO4)2 + 6 H2O
  • 2 H3PO4 + 3 CaCl2 → Ca3(PO4)2↓ + 6 HCl
  • 2 Na3PO4 + 3 CaCl2 → Ca3(PO4)2↓ + 6 NaCl

Nazwy potoczne niektórych soli

Szereg popularnych związków chemicznych będących solami doczekało się nazw własnych: sól antymonowa, sól Bertholleta, sól czerwona, sól emska, sól Fischera, sól glauberska, sól gorzka (sól angielska), sól kamienna, sól karlsbadzka, sól kuchenna, sól mądrości, sól Mohra, sól pinkowa, sól Reineckego, sól z Rochelle (sól Seignette'a), sól Schlippego, sól szczawikowa, sól warzona, sól żółta.